Πως διαχειριζόμαστε το άγχος των Πανελληνίων; Πρακτικές συμβουλές για μαθητές και γονείς.
Η τελευταία χρονιά του Λυκείου, είναι μια ιδιαίτερα αγχωτική χρονιά για τους μαθητές. Από τη μία καλούνται να ανταπεξέλθουν σ’ ‘ένα πρόγραμμα ιδιαίτερα φορτωμένο, με διάβασμα και φροντιστήρια. Και αφετέρου να επιλέξουν και να επιτύχουν στο τομέα, που θα τους οδηγήσει στην επαγγελματική τους πορεία.
Εκτός από το δικό τους άγχος, συχνά έχουν να διαχειριστούν και το άγχος των γονιών τους, οι οποίοι άθελα τους, τις περισσότερες φορές τους επιβαρύνουν με πρόσθετη πίεση και αγωνία. Στο άρθρο αυτό θα μιλήσουμε, για τη διαχείριση του άγχους, τόσο από την πλευρά των μαθητών, όσο και από την πλευρά των γονέων.
Αρχικά να πούμε ότι το άγχος σε χαμηλά επίπεδα, είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού, όταν έρχεται αντιμέτωπος με νέες καταστάσεις, που καλείται να αντιμετωπίσει ή να διαχειριστεί. Το λεγόμενο «παραγωγικό άγχος» που αρκετοί μαθητές βιώνουν, τους κάνει να είναι σε ετοιμότητα και εγρήγορση. Έτσι οργανώνονται καλύτερα για να ανταπεξέλθουν σε μια σημαντική δοκιμασία, που χρειάζεται μακρόχρονη και σωστή προετοιμασία.
Όταν όμως τα επίπεδα άγχους ανεβαίνουν σε «τοξικό» επίπεδο, ο μαθητής κινδυνεύει να εμφανίσει: Σημάδια μαθησιακής έκπτωσης, υπερκόπωση, αίσθημα παραίτησης, σύγχυση έως και κρίσεις πανικού. Οι παρακάτω συμβουλές τόσο σε επίπεδο μαθητών, όσο και γονέων είναι ενδεικτικές και σίγουρα για μία εξατομικευμένη υποστήριξη και βοήθεια, η επαφή με έναν ειδικό ψυχικής υγείας κρίνεται απαραίτητη, όταν οι μαθητές και οι γονείς αισθανθούν ότι το έχουν ανάγκη.
Συμβουλές σε επίπεδο μαθητή:
-Ύπαρξη ενός σταθερού προγράμματος στην καθημερινότητα του.
-Το μαθησιακό πρόγραμμα να είναι βασισμένο στις δικές του ανάγκες και να περιλαμβάνει αρκετές επαναλήψεις, ώστε να νιώθει όσο πιο ασφαλής γίνεται.
-Σωστή διατροφή και ύπνος.
-Ύπαρξη χαλαρωτικών συνηθειών που ευχαριστούν το μαθητή. (π.χ. βόλτα με φίλους, χαλαρή άθληση/γυμναστήριο κ.α.)
-Συχνά ολιγόλεπτα διαλλείματα, μέσα στην ημέρα από το διάβασμα, ώστε ο εγκέφαλος να παίρνει την αναγκαία παύση που χρειάζεται, για να αφομοιώνει αυτά που μαθαίνει.
-Διαχείριση του φόβου της αποτυχίας του*
*(θα το εξηγήσουμε αναλυτικά παρακάτω.)
Συμβουλές σε επίπεδο γονέα:
-Οι προσδοκίες του γονέα οφείλουν να είναι ρεαλιστικές, βάση των δυνατοτήτων του παιδιού τους.
-Να δείχνουν εμπιστοσύνη στην προσπάθεια του και στο πρόγραμμα που μπορεί να ακολουθήσει.
-Να προσφέρουν ένα ήρεμο και χωρίς εντάσεις περιβάλλον.
-Να μην συγκρίνουν τις επιδόσεις του παιδιού τους με άλλου παιδιού.
-Να προσέχουν ώστε το δικό τους άγχος και αγωνία, να μη επιδρούν πάνω στην ψυχολογία του παιδιού.
-Να μην κάνουν συναισθηματικούς εκβιασμούς στο παιδί τους. (π.χ. « Να περάσεις στις εξετάσεις και εγώ θα γίνω ο πιο ευτυχισμένος μαμά/μπαμπάς του κόσμου. Να περάσεις τις εξετάσεις, να δικαιώσεις των οικογένεια σου.» κ.α.)
Τι είναι ο φόβος της αποτυχίας και πώς μπορούν οι πανελλήνιες να τον πυροδοτήσουν;
Φόβος της αποτυχίας είναι ένα παράλογο αίσθημα φόβου (φοβία), ότι δεν θα καταφέρω κάτι, άρα ως αποτέλεσμα θα βιώσω απογοήτευση και απόρριψη από εμένα και το περιβάλλον. Το συναίσθημα αυτό αποτελεί τροχοπέδη σε κάθε άτομο που το βιώνει, στην πορεία του για εξέλιξη και επίτευξη προσωπικών, επαγγελματικών και κοινωνικών στόχων. Ο μαθητής με τέτοιου είδους φοβία, είναι λογικό να νιώθει άγχος για το «μετά» σε περίπτωση αποτυχίας, έτσι μεγαλώνει και η αγωνία του να μην απογοητεύσει στο μυαλό του, τον εαυτό, την οικογένεια και τους καθηγητές του, βασιζόμενος στο παράλογο, συναίσθημα του.
Είναι θεμιτό, ο μαθητής να αναγνωρίσει τα αίτια του φόβου αυτού. Είναι λόγο ελλιπούς προετοιμασίας, λόγο υπερβολικής πίεσης και προσδοκιών από την οικογένεια ή λόγο κάποιας αποτυχίας που είχε στο παρελθόν και δεν την ξεπέρασε;
Εκτός από τη βοήθεια που μπορεί να ζητήσει και να λάβει από έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ο μαθητής χρειάζεται να στηριχθεί και από το οικογενειακό περιβάλλον. Το οποίο πρέπει να κάνει τον έφηβο να καταλάβει ότι, σε περίπτωση αποτυχίας δεν μειώνεται η αξία του, ούτε οι ίδιοι θα νοιώσουν συναισθηματική ματαίωση ως γονείς. Τέλος μια ατυχία δεν ακυρώνει την όλη προσπάθεια, γι’ αυτό καλό είναι οι γονείς να έχουν κάνει μία έρευνα, ώστε να έχουν εναλλακτικές σε περίπτωση που το παιδί τους δεν περάσει στις εξετάσεις.( π.χ. να δώσει ξανά, εγγραφή σ’ ένα ιδιωτικό Πανεπιστήμιο, Ι.Ε.Κ. κ.α.) Το γεγονός αυτό μπορεί να λειτουργήσει ιδιαιτέρως ευεργετικά στην Ψυχολογία του μαθητή , ο οποίος θα νοιώσει ασφαλής, ότι η οικογένεια του τον αποδέχεται. Καθώς και ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι, μέσα από τους οποίους μπορεί να κυνηγήσει τα όνειρα και τους στόχους του! Έτσι θα μπει όσο πιο απελευθερωμένος, ήρεμος και δυναμικός γίνεται στις εξετάσεις του.
Για το τέλος:
«Δεν απέτυχα, απλά βρήκα δέκα χιλιάδες τρόπους που δεν δούλεψαν.» Thomas Edison. Αμερικανός Εφευρέτης.1847-1931.
